Zdarzyło Ci się, że trytytka, którą właśnie zaciągałeś pękła? A może pękła dopiero po jakimś czasie? Okazuje się, że powodów takiego stanu rzeczy może być kilka. Nie zawsze jest to efekt słabej jakości produktu, którego używamy. Czasami wynika to z naszego błędnego sposobu montażu, a czasami z powodu niewłaściwego doboru produktu do danego zastosowania. Przyjrzyjmy się zatem najczęstszym przyczynom pękania opasek kablowych.
- Jakość
Najbardziej oczywistą przyczyną pękania może być oczywiście słaba jakość produktu. Podstawowym materiałem wykorzystywanym do produkcji opasek zaciskowych jest poliamid 6.6 zwany też nylonem 6.6. Pomimo tego, że materiał opisany wzorem chemicznym jest jeden, na rynku działa wielu producentów, z czego może dostarczać kilka rodzajów granulatu poliamidu 6.6. W związku z tym do dyspozycji producentów opasek jest cała gama różnych surowców o parametrach czasami znacznie różniących się między sobą. Zdarza się, że jeden producent do produkcji jednej serii produktów używa różnych surowców od różnych dostawców. To powoduje, że opaski zdawałoby się nie różniące się między sobą na pierwszy rzut oka, posiadające te same parametry katalogowe, jednak przy dokładniejszych badaniach posiadają różne parametry mechaniczne. Różnice występują zazwyczaj w parametrach, które nie są powszechnie podawane np. w elastyczności, czy twardości. Na to nakłada się proces produkcji, który może być wadliwy, uszkodzenie formy wtryskowej lub wtryskarki, ale też ilość i rodzaj domieszek dodawanych do surowca pierwotnego. W celu uniknięcia problemów, najlepiej korzystać z produktów renomowanych firm, które dbają o jakość przede wszystkim bojąc się utraty dobrej opinii na rynku. Firmy, które nie wstydzą się swoich produktów, oznaczają swoje wyroby (nie tylko opakowania) np. swoim logiem lub też innym zastrzeżonym oznaczeniem. Korzystaj zatem z opasek kablowych, które są oznaczone logiem producenta, jego nazwą lub określonym skrótem, najczęściej literowym. Uwaga! Oznaczenie numeryczne na opasce oznacza numer gniazda w formie wtryskowej (w celu łatwiejszej lokalizacji ewentualnego uszkodzenia formy). - Nasączenie wodą
Szalenie ważnym parametrem, odgrywającym często kluczową rolę w pękaniu opasek, szczególnie podczas montażu, jest ich nasączenie wodą. Wynika to z faktu, że większość tworzyw sztucznych jest higroskopijna, tj. absorbuje wodę z otoczenia. Można to porównać do surowego drewna, które nasącza się (absorbuje wodę) gdy otoczenie jest wilgotne, a wysusza się (oddaje wodę) jak otoczenie jest suche. Oczywiście różne tworzywa posiadają różne poziomy absorpcji. W zależności od stopnia nasączenia materiału wodą, zmieniają się jego parametry mechaniczne. Skupiając się na podstawowym materiale z jakiego są wykonane opaski zaciskowe, czyli poliamidzie 6.6 możemy zauważyć, że gdy jest on suchy, jest jednocześnie twardy i łamliwy, ale za to ma bardzo dobrą wytrzymałość na rozciąganie. Natomiast zbytnio nasączony (np. po długotrwałym leżakowaniu w wodzie) zaczyna się rozciągać jak guma do żucia. Żeby osiągnąć najbardziej odpowiednie nasączenie, opaski po procesie wtrysku są odpowiednio kondycjonowane. Uzyskuje się to przez dodanie do szczelnego opakowania opasek odpowiedniej ilości wody i pozostawienie ich na 6 tygodni, tak aż woda zostanie zaabsorbowana przez materiał. Takie nasączenie odpowiada standardowej wilgotności powietrza (50%), czyli warunków naturalnych i zapewnia optymalne właściwości mechaniczne, czyli z jednej strony możliwie jak najwyższą odporność na rozciąganie (im materiał jest bardziej suchy, tym wytrzymałość na rozciąganie jest wyższa), a z drugiej strony odpowiednią elastyczność.
Chociaż fabryczne nasączenie opasek kablowych odpowiada warunkom naturalnym zdarzają się sytuacje gdy środowisko jest znacznie suchsze. Taka sytuacja występują najczęściej w zimę, ale także w pomieszczeniach klimatyzowanych, czyli wtedy gdy obniżenie temperatury powoduje skroplenie się wody w postaci gazowej zawartej w powietrzu. Opaski w takich warunkach zaczynają się wysuszać, tracąc swoją elastyczność. O ile taka zmiana wilgotności ma niewielki wpływ na opaski już zamontowane, o tyle na opaski, które będą mocowane wpływ będzie kolosalny. W szczególności dotyka to bardzo newralgicznego połączenia zapadki, przeskakującej po taśmie ząbkowanej, z główką opaski. Połączenie to ma bardzo mały przekrój i w przypadku przesuszenia najczęściej pęka podczas montażu.
Dlatego zaleca się kontrolę wilgotności w miejscu magazynowania i montażu opasek oraz przechowywanie opasek w szczelnie zamkniętym opakowaniu. Z tego samego powodu nie zaleca się przechowywania opasek w miejscach narażonych na działanie wysokiej temperatury (np. przy grzejniku lub w miejscu bardzo nasłonecznionym). - Promieniowanie UV
Promieniowanie ultrafioletowe zawarte m.in. w świetle słonecznym ma niekorzystny wpływ na trwałość materiałów, a większość materiałów stosowanych standardowo do produkcji opasek kablowych nie jest na nie odporna. Przykładem może być standardowy materiał jakim jest poliamid 6.6 (nylon 6.6.). Promieniowanie ultrafioletowe wnika do struktury materiału powodując jego degradacje i rozrywania łańcuchów międzycząsteczkowych. W efekcie tego materiał staje się kruchy i łamliwy (tzw. efekty starzeniowe). Żeby tego uniknąć (zgodnie z normą ASTM D6779) dodaje się do poliamidu 2% sadzy (węgla), która zapobiega wnikaniu promieniowania UV do środka materiału. Dzięki temu materiał jest bardziej odporny na starzenie i dużo dłużej utrzymuje właściwą elastyczność. Uwaga! Nie każda opaska czarna (z dodatkiem sadzy) jest odporna na promieniowanie Producenci używają sadzy także do barwienia opasek na kolor czarny, jednak w takim wypadku dodatek jest znacznie mniejszy niż wymagane przez normę 2%. - Siła zaciągania
Opaska kablowa, zresztą jak każdy produkt, posiada swoją wytrzymałość maksymalną. Wartość tę producenci wyznaczają badając swoje wyroby i podają zazwyczaj w danych katalogowych. Na tej podstawie jest także podawana zalecana maksymalna siła zaciągania opaski. W przypadku, gdy użytkownik nie kontroluje tej siły, może się zdarzyć, że ją przekracza, co skutkuje pęknięciem opaski (najczęściej mostka zapadki) podczas montażu. Zdarza się czasami, ze siła zaciągania zostanie przekroczona, jednak nie na tyle, żeby pęknięcie nastąpiło podczas montażu. Pękniecie pojawia się wtedy dopiero w wyniku dodatkowych obciążeń, np. dynamicznych, w postaci chociażby wibracji. Dlatego zaleca się stosowanie profesjonalnych narzędzi do zaciągania opasek z regulacją siły napinania oraz nie przekraczanie rekomendowanych wartości maksymalnych.
