Opaski kablowe (trytytki) i uchwyty kablowe nie mają przed nami tajemnic.
Wydawałoby się, że opaski kablowe, znane powszechnie jako trytytki, nie są zbyt skomplikowanymi produktami. Opaska zaciskowa składa się taśmy kablowej, najczęściej ząbkowanej oraz ze zintegrowanej z taśmą główki, w której środku umieszczona jest zapadką blokującą. Przeskakiwanie zapadki po ząbkach taśmy kablowej podczas zaciągania wydaje charakterystyczny dźwięk, co spowodowało nazwanie opaski kablowej, trytytką. Dzięki dużej wytrzymałości na rozrywanie tak stworzonej pętli, trytytka zapewnia możliwość pewnego związania wiązki przewodów, kabli lub innych elementów, a także przymocowanie ich do elementów konstrukcyjnych. Jednak zarówno konstrukcja opasek zaciskowych, jak też stosowane do ich produkcji materiały powodują, że opaski kablowe występują w bardzo dużej liczbie typów i rodzajów, dopasowanych do różnorodnych zastosowań. Różne materiały pozwalają nam uzyskać różnorodne właściwości opasek np. odporność na promieniowanie UV, wysoką lub niską temperaturę, agresywne środowisko itp. Zastosowanie opasek kablowych, wykonanych z odpowiedniego do warunków pracy materiału, przedłuża znacząco czas jej użytkowania.
Podobnie jest z konstrukcją opasek. Opaski kablowe z ząbkowaniem zewnętrznym zabezpieczają izolacje wiązanych przewodów, opaski kablowe rozpinane pozwalają na wielokrotne zapinanie i rozpinanie tej samej opaski, a opaski kablowe mocujące pozwalają na jednoczesne związanie wiązki przewodów i jej zamocowanie do różnych elementów konstrukcyjnych.
Zatem stosowanie odpowiednich opasek kablowych do wiązania i mocowania przewodów i kabli znacznie ułatwia i przyspiesza czas montażu oraz podwyższa jakość wykonania i wydłuża czas bezawaryjnej pracy produktu.
Opaski kablowe z tworzywa sztucznego
Postęp technologiczny pozwolił na stosowanie tworzyw sztucznych praktycznie w każdej dziedzinie naszego życia. Podstawowymi zaletami plastiku jest łatwość kształtowania, szybkość produkcji oraz oczywiście cena materiału. Standardowe opaski kablowe także wykonywane są głównie z tworzywa sztucznego.
Opaski zaciskowe plastikowe standardowe
Podstawowym materiałem, z którego wykonywane są opaski kablowe (trytytki) jest poliamid 6.6 znany też pod nazwą nylon 6.6. Jest to plastik z jednej strony elastyczny, a z drugiej wytrzymały na rozciąganie. Nylonowe opaski kablowe z ząbkowaną wewnętrznie taśmą kablową są obecnie najpowszechniej używanymi i stosowanymi opaskami zaciskowymi plastikowymi na świecie. Wielu producentów oferuje opaski kablowe tego typu, konkurując właściwie ze sobą jedynie ceną. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że obniżanie ceny ma swoje odzwierciedlenie w jakości stosownych materiałów, a co za tym idzie we właściwościach oferowanych przez siebie opasek kablowych. Najczęstszym widocznym efektem stosowania tańszych granulatów lub stosowania granulatu wtórnego pochodzącego z recyklingu jest duża twardość i łamliwość opasek kablowych.
Opaski zaciskowe plastikowe premium
W bardziej wymagających zastosowaniach jak np. produkcja seryjna, gdzie liczy się każda sekunda czasu procesu montażu, nie można sobie pozwolić na słabą jakość, albo niestabilność jakości opasek kablowych. Do takich aplikacji oferuje się opaski kablowe wykonane z wysokiej jakości granulatów. Oczywiście podstawowym materiałem nadal jest poliamid 6.6, czyli inaczej nylon 6.6, jednak jest on o dużo wyższej jakości.
Opaski kablowe odporne na UV
Należy zwrócić uwagę, że jak większość tworzyw sztucznych nylon 6.6 jest nieodporny na promieniowanie UV. Oznacza to, że opaski kablowe wykonane z naturalnego nylonu 6.6 nie są odporne na warunki atmosferyczne i nie można ich stosować na zewnątrz, ani też nie mogą być narażone na działanie światła słonecznego. Żeby zapewnić odporność opasek kablowych na promieniowanie UV do granulatu dodaje się sadzy elektrotechnicznej w ilości przynajmniej 2%. Powoduje to zabarwienie opasek kablowych na kolor czarny.
Uwaga!!! Nie każda opaska kablowa w kolorze czarnym jest odporna na promieniowanie UV. Do barwienia opasek kablowych z poliamidu 6.6. na kolor czarny stosuje się także sadzę elektrotechniczną jednak w znacznie mniejszym procencie.
Opaski kablowe o podwyższonej odporności na temperaturę
Oprócz opasek kablowych z poliamidu 6.6 oraz z poliamidu 6.6 uodparnianego na warunki atmosferyczne, bardzo często stosuje się opaski kablowe stabilizowane cieplnie tj. uodparniane na pracę w podwyższonej temperaturze. Takie opaski zaciskowe wykonuje się z nylonu 6.6 ze specjalnym dodatkiem, który pozawala na ciągłą pracę opasek kablowych w temperaturze do 105°C.
System opasek kablowych z otwartą główka
Firma HellermannTyton wprowadziła na rynek system opasek kablowych o otwartej główce serii Q. Jest to system bazujący na opaskach kablowych o specyficznej budowie główki, która pozwala zapiąć opaskę tylko przykładając przewężenie taśmy kablowej do otwartej główki. Dzięki temu można przyspieszyć czas montażu o 25%. Dodatkowo opaska kablowa serii Q oferuje funkcję prelocking, stan czasowego zablokowania pętli opaski zaciskowej. Realizujemy tę funkcję po włożeniu taśmy kablowej do główki, przesuwając ją w kierunku końcówki.
Opaski kablowe rozpinane
Trytytki są zazwyczaj opasami zaciskowymi jednorazowego użytku. Istnieją jednak opaski kablowe wielokrotnego użytku, które umożliwiają wielokrotne zapinanie i rozpinanie. Chociaż są one droższe i ich wytrzymałość na rozciąganie jest mniejsza niż trytytek jednorazowych, znajdują zastosowanie w aplikacjach, gdzie wymagane jest czasowe wiązanie, zamykanie lub mocowanie.
Opaski kablowe plastikowe o specjalnej konstrukcji
Opaski kablowe mogą posiadać specjalną konstrukcję przystosowaną do realizowania specjalnych zadań. Jedną z najczęściej stosowanych obecnie konstrukcji posiadają opaski kablowe o taśmie kablowej ząbkowanej zewnętrznie. Opaski zaciskowe tego typu posiadają gładką wewnętrzną powierzchnię taśmy kablowej i są wykorzystywane głównie w miejscach gdzie standardowe opaski kablowe z ząbkowaniem wewnętrznym mogłyby uszkodzić izolację wiązanych przewodów lub kabli. Są to przede wszystkim wiązki kablowe narażone na wibracje (przemysł samochodowy oraz tabor szynowy) lub posiadające izolację wykonaną z delikatnych materiałów jak izolacja bezhalogenową lub izolacja silikonowa.
Opaski kablowe bezząbkowe (obustronnie gładkie)
Innym typem opasek kablowych o specjalnej konstrukcji są opaski kablowe bezząbkowe. Opaski kablowe tego typu posiadają specjalny mechanizm zamka wyposażonego w bolec blokujący, który jest wciskany w taśmę kablową. Opaski kablowe wyposażone w taki mechanizm blokowania są niewrażliwe na wibracje oraz posiadają większą wytrzymałość na rozciąganie od opasek klasycznych o takiej samej szerokości. Dodatkowo dzięki swojej konstrukcji bardzo dobrze przylegają do elementów okrągłych i są szeroko stosowane jako opaski zaciskowe, uszczelniające węże i rury elastyczne np. wodne.
Opaski zaciskowe odporne na wysokie temperatury
Chociaż podstawowym materiałem, z którego wykonywane są opaski kablowe, jest poliamid 6.6, istnieją także inne, bardziej specjalistyczne materiały, z których wykonuje się opaski zaciskowe. Jednym z takich materiałów jest poliamid 4.6, który ma dużo wyższą odporność na wysoką temperaturę od poliamidu 6.6. Dlatego zaleca się, aby opaski kablowe, które będą pracowały w temperaturze do 150°C, były wykonane właśnie z tego materiału.
Opaski kablowe odporne na wysokie temperatury, agresywne chemikalia i radiację
Innym materiałem specjalnym używanym do produkcji opasek kablowych jest Etylen/Tetrafluoroetylen (ETFE) znany także pod nazwą handlową Tefzel. Jest to materiał, który nie tylko ma wyśmienitą odporność na wysoką temperaturę (do 170°C), ale także na bardzo niskie temperatury (-80°C). Dodatkowo opaski kablowe i uchwyty kablowe wykonane z E/TFE posiadają wyśmienitą odporność na agresywne związki chemiczne oraz na promieniowanie UV i radiację. Z tego powodu stosuje się je w przemyśle chemicznym, petrochemicznym, spożywczym, farmaceutycznym oraz w oczyszczalniach ścieków, w sprzęcie medycznym i elektrowniach nuklearnych.
Opaski kablowe odporne na agresywne związki chemiczne
Znacznie tańszym materiałem odpornym na agresywne środki chemiczne jest polipropylen. Ponadto jako jedno z niewielu tworzyw sztucznych, polipropylen unosi się na wodzie. Z tego powodu opaski kablowe wykonane z polipropylenu stosuje się w przemyśle chemicznym, spożywczym, farmaceutycznym oraz w oczyszczalniach ścieków. Trzeba jednak pamiętać, że opaski kablowe wykonane z polipropylenu posiadają mniej więcej o połowę mniejszą wytrzymałość na rozciąganie niż opaski z poliamidu 6.6.
Opaski kablowe odporne na wysokie temperatury, agresywne chemikalia i radiację
Jednym z najnowszych materiałów stosowanych do produkcji opasek kablowych i uchwytów kablowych jest PEEK (polieteroeteroketon). Charakteryzuje się on wyśmienitym zakresem temperatury pracy do -55°C do 240°C oraz niewielką rozszerzalnością cieplną. Te cechy powodują, że opaski kablowe i uchwyty kablowe PEEK są bardzo chętnie stosowane w przemyśle lotniczym. Oprócz tego PEEK jest odporny na promieniowanie UV oraz radiację, a także na agresywne związki chemiczne.
Opaski zaciskowe plastikowe wykrywalne
Ostatnio dużą popularnością cieszą się opaski kablowe plastikowe, wykrywalne przez detektory metali. Są one także znane jako opaski kablowe metalizowane, ponieważ są wykonane z poliamidu 6.6 z dodatkiem drobin metalu. Ze względu na swoje właściwości opaski kablowe tego typu są dedykowane do przemysłu spożywczego oraz farmaceutycznego.
Opaski kablowe metalowe
Oprócz opasek kablowych z tworzywa sztucznego występują opaski kablowe metalowe. Wykonuje się je najczęściej ze stali nierdzewnej SS304 lub stali nierdzewnej kwasoodpornej SS316. Taśma kablowa może być goła lub powleczona tworzywem sztucznym, co dodatkowo zapewnia ochronę przed korozją.
Opaski kablowe ze stali nierdzewnej, samozaciskowe
Opaski kablowe metalowe podobnie jak opaski zaciskowe plastikowe posiadają róże rodzaje konstrukcji. Ze względu na szybkość montażu najczęściej obecnie stosuje się opaski kablowe z zamkiem kulkowym. Kulka blokująca porusza się w ukośnym kanaliku. Wprowadzając taśmę kablową do główki, kulka jest przesuwana w szerszą część kanalika. Próba wyciągnięcia taśmy powoduje przesunięcie kulki do węższej części kanalika i zaklinowanie taśmy kablowej. Minusem tego rozwiązania jest konieczność cofnięcia się taśmy oraz wrażliwość mocowania na wibracje.
Opaski zaciskowe ze stali nierdzewnej, zagniatane
Tego typu wady nie mają nowe metalowe opaski kablowe z zamkiem zagniatanym. W tego typu zamku taśma kablowa przechodząc przez główkę jest blokowana poprzez deformację mechaniczną razem z częścią główki. Minusem jest konieczność posiadania specjalistycznego pistolet do montażu opasek.
Opaski kablowe wyposażone w elementy mocujące
W celu przyspieszenia i ułatwienia montażu opaski kablowe mogą być wyposażone w elementy mocujące tzw. uchwyty kablowe. Elementy mocujące mogą być zintegrowane z opaskami kablowymi i wtedy mówimy, że są to jednoczęściowe opaski mocujące, lub funkcjonować jako oddzielny element do opaski kablowej. Wtedy jest to dwuczęściowa opaska mocująca. W zależności od typu elementu mocującego możemy wyróżnić opaski kablowe z mocowaniem do otworów, bolców, do krawędzi, do linki stalowej itp.
Elementy mocujące do opasek kablowych
Podstawowymi elementami mocującymi do opasek kablowych są uchwyty samoprzylepne wykorzystujące różne typy klejów. Inny typowy element mocujący do opasek kablowych to uchwyty kablowe mocowane śrubowo.
Uchwyty kablowe
Do mocowania kabli bezpośrednio do podłoża bez pomocy opasek kablowych, są używane uchwyty kablowe. Mogą być one także samoprzylepne, z mocowaniem śrubowym, do bolców, śrub i krawędzi. Typowym przykładem uchwytów kablowych są obejmy kablowe. Ich podstawową zaletą jest brak konieczności stosowania opasek zaciskowych, a także w większości posiadania specjalistycznych narzędzi do montażu.
Pistolet do zaciągania opasek kablowych
Do profesjonalnego montażu opasek kablowych służy pistolet do zaciągania opasek. Pistolet do opasek umożliwia zaciąganie opasek kablowych ze stałą, powtarzalną siłą naciągu, a po osiągnięciu nastawionej siły, obcina taśmę kablową na równo z główką, nie pozostawiając ostrych krawędzi. Pistolet do zaciągania opasek kablowych może być wykonany o napędzie ręcznym lub pneumatycznym.
Do zaciągania opasek kablowych metalowych służy pistolet do opasek metalowych. W zależności od rodzaju opasek metalowych należy stosować inny pistolet do zaciągania opasek.
